ما در این مقاله قصد داریم توضیحات مختصری درباره کابل های فرمان یا کابل های کنترلی بدهیم توضیحاتی که قرار است شما در این مقاله بخوانید به شرح زیر است:
- کابل فرمان چیست و چه کاربردی دارد؟
- کابل فرمان به چند بخش تقسیم میشود و بخش های تشکیل دهنده آن از چیست؟
- کابل فرمان در چه جاهای مختلفی مورد کار یا استفاده قرار می گیرد؟
کابل فرمان یکی از انواع کابل‌های الکتریکی است که برای اتصال و کنترل دستگاه‌ها و تجهیزات صنعتی مانند موتورها، پمپ‌ها، کنتاکتورها و سیستم‌های کنترل استفاده میشود. این کابل‌ها برای انتقال سیگنال‌های کنترلی و داده‌ها به جای انتقال جریان‌های بالا طراحی شده‌اند و معمولاً دارای تعداد زیادی هادی (رشته) با سطح مقطع کوچک‌تر نسبت به کابل‌های قدرت هستند.
کابل‌های فرمان معمولاً با روکش‌های مقاوم در برابر روغن، گرما، سایش و تأثیرات محیطی ساخته می‌شوند. برخی از کابل‌های فرمان همچنین می‌توانند شیلد (پوشش محافظ) داشته باشند تا از تداخلات الکترومغناطیسی جلوگیری شود.
کابل‌های فرمان در صنایع مختلف و برای کاربردهای متنوعی مانند صنعت نفت و گاز، پتروشیمی، ساختمان‌های هوشمند، نیروگاه‌ها و کارخانجات تولیدی به کار می‌رود.
هنگام انتخاب کابل فرمان مناسب برای یک کاربرد خاص، باید به مواردی مانند تعداد هادی‌ها، سطح مقطع هادی‌ها، نوع روکش و مقاومت در برابر شرایط محیطی توجه کرد.
کابل‌های فرمان در بازار با مشخصات و تنوع مختلفی عرضه می‌شوند. برای انتخاب کابل فرمان مناسب، باید به جنس هادی‌ها، نوع عایق‌بندی، شیلد و روکش کابل نیز دقت کرد:
- جنس هادی‌ها: هادی‌های کابل فرمان معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند. مس به دلیل مقاومت برقی کمتر و عملکرد بهتر در انتقال سیگنال‌ها، گزینه محبوب‌تری است.
- نوع عایق‌بندی: عایق‌بندی کابل‌های فرمان می‌تواند از موادی مانند پلی‌وینیل کلراید (PVC)، پلی‌استر، پلی‌پروپیلن یا الاستومریک باشد. انتخاب نوع عایق‌بندی به کاربرد کابل و شرایط محیطی مرتبط است.
- شیلد: شیلد برای کاهش تداخلات الکترومغناطیسی و افزایش قابلیت اطمینان سیستم‌های کنترل به کار می‌رود. شیلد می‌تواند از جنس نوار آلومینیوم، فویل مسی یا حصیرک مسی باشد.
- روکش کابل: روکش کابل فرمان از مواد مختلفی مانند PVC، نئوپرن، چرم مصنوعی یا مواد الاستومریک ساخته میشود. روکش کابل باید مقاوم در برابر روغن، گرما، سایش و شرایط محیطی باشد.
کابل‌های فرمان باید به دقت با توجه به نیازهای پروژه و شرایط کاربردی انتخاب شوند. برای اطمینان از انتخاب مناسب، مشاوره با متخصصین در زمینه برق و کنترل صنعتی می‌تواند کمک بزرگی باشد.
یک مثال از استفاده از کابل فرمان در صنعت، کنترل و ارتباط بین یک تابلو برق مرکزی و موتورهای الکتریکی در یک خط تولید است. در این مثال، کابل فرمان برای انتقال سیگنال‌های کنترلی و اطلاعات بین تابلو برق و موتورها استفاده میشود.
فرض کنید در یک کارخانه تولید، موتورهای الکتریکی برای حرکت دادن نوار نقاله‌ها و دستگاه‌های جانبی به کار می‌روند. تابلو برق مرکزی برای راه‌اندازی، تنظیم سرعت و جهت چرخش موتورها، سیگنال‌های کنترلی را ارسال می‌کند. در این صورت، از کابل فرمان برای اتصال تابلو برق به موتورها استفاده میشود.
کابل فرمان با شیلد مناسب انتخاب شده است تا تداخلات الکترومغناطیسی کاهش یابد و اطلاعات به درستی منتقل شود. همچنین، روکش کابل مقاوم در برابر روغن‌ها و گرما است تا عمر طولانی‌تری داشته باشد. به این ترتیب، با استفاده از کابل فرمان مناسب، عملکرد بهینه‌ای در کنترل موتورهای الکتریکی و تجهیزات کارخانه تضمین میشود.
دیگر از استفاده از کابل فرمان در صنعت، کنترل و ارتباط بین سیستم کنترل دسترسی و درب‌های اتوماتیک در یک ساختمان چند طبقه‌ای است. در این مثال، کابل فرمان برای انتقال سیگنال‌های کنترلی و اطلاعات بین سیستم کنترل دسترسی و درب‌های اتوماتیک استفاده میشود.
فرض کنید در یک ساختمان ، سیستم کنترل دسترسی برای اجازه ورود به ساختمان و دسترسی به مناطق مختلف طبقات استفاده میشود. این سیستم کنترل دسترسی باید با درب‌های اتوماتیک هماهنگ شود تا در صورت تایید دسترسی، درب‌ها باز شوند. در این صورت، از کابل فرمان برای اتصال سیستم کنترل دسترسی به درب‌های اتوماتیک استفاده میشود.
کابل فرمان با شیلد مناسب انتخاب شده است تا تداخلات الکترومغناطیسی کاهش یابد و اطلاعات به درستی منتقل شود. همچنین، روکش کابل مقاوم در برابر سایش و شرایط محیطی است تا عمر طولانی‌تری داشته باشد. به این ترتیب، با استفاده از کابل فرمان مناسب، عملکرد بهینه‌ای در کنترل سیستم دسترسی و درب‌های اتوماتیک ساختمان تضمین میشود .
یک مثال دیگر از استفاده از کابل فرمان در صنعت، کنترل و ارتباط بین سیستم‌های نظارت تصویری (CCTV) و دوربین‌های مدار بسته در یک کارخانه تولیدی است. در این مثال، کابل فرمان برای انتقال سیگنال‌های کنترلی و تصاویر بین سیستم‌های نظارت تصویری و دوربین‌های مدار بسته استفاده میشود.
فرض کنید در یک کارخانه تولیدی، سیستم‌های نظارت تصویری برای اطمینان از امنیت کارکنان، کنترل کیفیت محصولات و پایش وضعیت تجهیزات استفاده میشود. این سیستم‌های نظارت تصویری باید با دوربین‌های مدار بسته هماهنگ شوند تا تصاویر و داده‌های مورد نیاز به سیستم اصلی منتقل شود. در این صورت، از کابل فرمان برای اتصال سیستم‌های نظارت تصویری به دوربین‌های مدار بسته استفاده میشود.
کابل فرمان با شیلد مناسب انتخاب شده است تا تداخلات الکترومغناطیسی کاهش یابد و اطلاعات به درستی منتقل شود. همچنین، روکش کابل مقاوم در برابر سایش و شرایط محیطی است تا عمر طولانی‌تری داشته باشد. به این ترتیب، با استفاده از کابل فرمان مناسب، عملکرد بهینه‌ای در کنترل سیستم‌های نظارت تصویری و دوربین‌های مدار بسته کارخانه تضمین میشود
یک مثال جذاب دیگر از استفاده از کابل فرمان در صنعت، کنترل و ارتباط بین سیستم‌های تهویه مطبوع و حفظ دما در یک سردخانه بزرگ است. در این مثال، کابل فرمان برای انتقال سیگنال‌های کنترلی و اطلاعات بین واحدهای تهویه مطبوع و سنسورهای دما استفاده میشود.
فرض کنید در یک سردخانه بزرگ، مواد غذایی مختلفی نگهداری می‌شوند که نیاز به حفظ دمای خاصی دارند. برای این کار، سیستم‌های تهویه مطبوع باید دما و رطوبت مناسب را در هر بخش از سردخانه تنظیم و حفظ کنند. در این صورت، از کابل فرمان برای اتصال سیستم تهویه مطبوع به سنسورهای دما و کنترل کننده‌ها استفاده میشود.
کابل فرمان انتخاب شده باید دارای شیلد مناسب باشد تا تداخلات الکترومغناطیسی کاهش یابد و اطلاعات به درستی منتقل شوند. همچنین، روکش کابل باید مقاوم در برابر دمای پایین، رطوبت بالا و شرایط محیطی خاص سردخانه باشد تا عمر طولانی‌تری داشته باشد. به این ترتیب، با استفاده از کابل فرمان مناسب، عملکرد بهینه و دقیق در کنترل دما و رطوبت سردخانه اطمینان حاصل میشود و مواد غذایی در شرایط ایده‌آل نگهداری می‌شوند .
کابل‌های فرمان به چند بخش کلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- هادی (Conductor): هادی‌ها عنصر اصلی کابل فرمان برای انتقال برق و سیگنال‌ها هستند. معمولاً از مس یا آلومینیوم به عنوان مواد هادی استفاده میشود. هادی‌ها می‌توانند سیمی (solid) یا رشته‌ای (stranded) باشند.
- عایق (Insulation): مواد عایق برای جداسازی هادی‌ها از یکدیگر و محیط اطراف استفاده میشود. مواد مختلفی مانند PVC, XLPE, PE, TPE و غیره به عنوان عایق کابل‌های فرمان استفاده می‌شوند.
- شیلد (Shielding): شیلد برای کاهش تداخلات الکترومغناطیسی و حفظ کیفیت سیگنال‌ها در کابل فرمان استفاده میشود. شیلد می‌تواند به صورت فویلی یا رشته‌ای باشد و از موادی مانند فویل آلومینیوم یا مس استفاده میشود.
- جداساز (Separator): جداساز برای جدا کردن هادی‌ها یا گروه‌های هادی در کابل فرمان استفاده میشود. معمولاً از مواد پلاستیکی یا کاغذی برای ساخت جداسازها استفاده میشود.
- روکش (Jacket): روکش بیرونی کابل فرمان برای محافظت از سیم‌ها در برابر خوردگی، رطوبت، حرارت، شرایط محیطی و سایر عوامل خارجی استفاده میشود. مواد مختلفی مانند PVC, PE, TPE, Neoprene و غیره به عنوان روکش کابل‌های فرمان استفاده می‌شوند.
| بخش | کاربرد | مواد مرسوم |
|---|---|---|
| هادی | انتقال برق و سیگنال‌ها | مس، آلومینیوم |
| عایق | جداسازی هادی‌ها از یکدیگر و محیط اطراف | PVC, XLPE, PE, TPE |
| شیلد | کاهش تداخلات الکترومغناطیسی | فویل آلومینیوم، مس |
| جداساز | جدا کردن هادی‌ها یا گروه‌های هادی | مواد پلاستیکی، کاغذی |
| روکش | محافظت از سیم‌ها در برابر عوامل خارجی | PVC, PE, TPE, Neoprene |
این جدول راهنما شامل بخش‌های مختلف کابل فرمان، کاربرد آن‌ها و مواد مرسوم استفاده شده در هر بخش است. با استفاده از این جدول می‌توانید اطلاعات کلی درباره کابل‌های فرمان و تشکیلات آن‌ها کسب کنید .